Kendi gezilerinden çektiği görselerle sunduğu tarih yazılarını biz büyük bir keyifle okuyoruz. Koç Üniversite’sinde Tarih, Arkeoloji ve Sanat Ta
İpek Dupont
Fikirle yatıp kalkan, Serdesin reklam ajansının baş fikir esnafı dostumuz Serhat Bayram’a hangi kelimeyi sorabilirdik!? Tabii ki “Fikir” NerdenGeliyo?
Yiğit Hadi İrde
Evde yoklarsa nerdeler? Tabii ki seyahatteler! 3. geleneksel pazar sohbetlerimizde yine bir seyahatten bildiren sevgili gezgin dostumuz Deniz ErayR
Yiğit Hadi İrde
“Büyüleyici bir Türk sanatı olan “ebru”nun hem deyim olarak hem de gerçekten kitabını yazmış, bu geleneği özen ve tutkuyla yaşatan, öğreten sayg
Yiğit Hadi İrde
Sosyal medyada onu her gördüğümüzde bize “keşke öğrencisi olmak için tıp okusaydık” dedirten değerli Prof. Dr. Erbuğ Keskin’i, Nerde
Yiğit Hadi İrde
Nereden geldiğini merak ettiğiniz ve sitemizde bulamadığınız kelimeleri bize sipariş ederseniz memnun oluruz.
“Mis gibi” deyince aklınızda ne canlanıyor? Taze, ferahlatan bir koku değil mi? Peki, temizlik ve güzellikle bağdaştırdığımız “mis” kelimesinin kaynağının, aslında bir hayvanın salgı bezleri olduğunu söylesek? “Mis gibi” tabirinin aslı, “misk gibi!”. Arapça bir kelime olan “misk”, Asya dağlarında yaşayan “misk geyiği”nden geliyor. Kimi kaynaklarda...
Nişan alıp hedefi vurabilir, bunun için kahramanlık nişanı alabilir, sonra da sevdiceğinize kahramanca teklifte bulunup, hayatlarınızı birleştirmek üzere, nişanlanabilirsiniz. Tüm bu "nişan"lar aynı nişan mı, nereden gelmiş bu nişan? "Nişan" Farsçada "iz, alamet, işaret, simge" anlamına geliyor. Kelimeyi adında taşıyan Nişanyan'ın sözlüğüne göre Farsça kelime, "işaret, simge"...
MaZBaTa sipariş eden okurlarımızı artık ZaPTedemiyoruz, ZaPTurapta girmiyorlar...
Şimdi geçen hafta "Ayşe" NerdenGeliyo? işlendiyse...
Bu kelimenin nesini inceleyeceğiz allasen?.. “Allasen”i seviyoruz çünkü ilginç bir dil olayının güzel bir örneği: Kelimenin aslı “Allah’ını seversen”. Bildiğiniz gibi “Allah” Arapça bir isim. “Sevmek” ise Türkçe bir fiil. Bu iki kelime bir kalıpta birleşip, hece düşmesiyle “allasen” haline gelmiş. Hem de öyle böyle...
Bugün Dünya Otizm Farkındalık Günü. Biz de bu günün vesilesiyle, "otizm" kelimesinin farkına varalım istedik: Fransızca "autisme" kelimesinden aldığımız "otizm", iki parçadan oluşuyor: Başındaki Eski Yunanca "autos", "kendi" anlamına geliyor. Hani, "kendinden hareketli" anlamına gelen "otomobil" ya da "kendinden iradeli" anlamındaki "efendi" kelimesinin içinde bulunan "autos". Yine...
1 Nisan şerefine "Şaka" NerdenGeliyo? kelimesini tekrar sürecektik ama "belediye" rol çaldı! “Belediye” kelimesi Arapçada “kent” anlamına gelen “balad” kelimesinden geliyor. Bu dilde “baladi” kelimesi kente dair olanı anlatmış. “Belde” de tahmin edebileceğiniz gibi “belediye” ile kardeş. Aslında “belediye”nin uzak ve şaşırtan bir akrabası daha var: Politika!...
"Ceket" kelimesi başka dillerden tanıdık geliyor mu? Mesela İngilizce "jacket" desek? Ceket ve jacket; ikisinin de kaynağı Fransızcadaki "jaquette" kelimesi. "Jaket" diye telaffuz edilen bu kelime, Fransız köylülerinin giydiği bir çeşit mintanı anlatmış. Yani bizim resmiyet timsali “ceket”, köyden göçmüş şehre! Bir görüşe göre “jaquette” kelimesi, sıradan...
Ayşeler: Yaşamak sizden sorulur! Yani isminiz öyle söylüyor. "Ayşe" isminin ülkemizde ne kadar çok sevildiği, nüfus verilerine göre en yaygın ikinci isim olmasından belli. Bu durumun sebepleri çeşitli olabilir; mesela "Ayşe" isminin kulağa hoş gelen, güzel akan seslerden oluşması gibi...
Halbuki...
“Sabah şerifleriniz hayırlı olsun” denince sabah yeni uyanmış şerifleri kastediyor olabilir miyiz? Yoksa “şerif”, kasabanın şerefini koruduğu için mi şerif? Zira “şerif” Arapçada “seçkin, şerefli” anlamına geliyor. “Şeref” ve "eşraf" gibi o da, “yüksedi” anlamındaki “şarafa” fiilinden türemiş. Kasabanın şerifinde ise aslında şeref meref yok! Yani kelimenin...
Damacana! Ne tuhaf bir kelime değil mi? Ama o ağza oturan kocaman sesiyle, o kocaman cam şişeyi iyi anlatıyor: Dana gibi bir cam! "Damacana"nın içinde ne "dana", ne "cam"; ne "dam", ne de "can" var...
"Teknoloji" nispeten yeni bir kavram gibi gelmiyor mu size de? "Teknolojik" şeylerin içinden en azından elektrik geçmeli. Ama bir iki çipe de hayır demezdik! Bildiğimiz anlamda, "mekanik ve endüstriyel zanaat" anlamındaki "teknoloji", İngilizcede 1850'li yıllarda kullanıma girmiş; "technology" şeklinde. Elektrik sayesinde seri üretimi hayatımıza sokan, 2. Sanayi...
Elbet sizin de hayatınızda, yakınınızda en az bir Memo vardır! "Mehmet" Nüfus İşleri verilerine göre güncel olarak Türkiye’deki en yaygın erkek ismi! Peki dilimizde, kültürümüzde neden bu kadar önemli ve özel bir isim "Mehmet"? Bir kere, Osmanlı'nın belki de en şanlı hükümdarı, Fatih Sultan Mehmet'in ismi!...
"Kot" pantolonun adı sizce nereden geliyor? "Blucin" kadar olmasa da, kulakta yabancı tınlayan bir kelime "kot"...
"Taze" kelimesi, "tazı" kelimesiyle akraba desek, hangi kavramda birleştiklerini tahmin edebilir misiniz? Farsça "taχtan, tāz-" fiili, koşmayı anlatmış. "Tazı" bildiğiniz gibi koşma konusunda uzman bir köpek ırkı. "Taze" de yine "koşma" fikrinden geliyor. "Yeni, canlı, diri, bozulmamış" anlamlarında kullandığımız bu kelimenin ardında "koşma, hareket halinde olma; yürürlükte...
"Regaip", her sene "Regaip Kandili" ile duyduğumuz ama muhtemelen çoğumuzun anlamını bilmediği bir kelime. Daha önce işlediğimiz "kandil" kelimesi, hatırlarsanız İngilizce "candle" (mum) ile aynı Latince kökten geliyordu! Özellikle Osmanlı geleneğinde kandillerin yakıldığı Regaip Gecesi de, Hz. Muhammed'in ana rahmine düştüğü gece. Ve Müslüman inancına göre, duaların...
"İsmiyle müsemma" kalıbını duymuşsunuzdur. "Adı üstünde" deyiminin Arapça bazlı versiyonu diyebiliriz. "İsm" kelimesi, Türkçe "ad" ya da Farsça "nam" kelimelerinin Arapça karşılığı. "Müsemma"nın içinde de aslında yine "isim" var: "İsimlendirilmiş" anlamına geliyor. Bu durumda "ismiyle müsemma" tam olarak "adıyla adlandırılmış" demek oluyor. Ya ne olacaktı, değil mi? Totolojik...
"Tünaydın" kelimesi bize hep ilk - orta okulu hatırlatır. Öğleden sonra derslerine girerken söylerdi hoca. Güneş inişe geçmeye başladıktan sonraki saatlerde kullanılan bu selamlama kelimesi, 1900'lerin ilk yarısında Türk Ocakları'nın dilimize kazandırdığı, Yeni Türkçe bir kelime. "Günaydın"da da rastladığımız "aydın"ın anlamını bilirsiniz: "Işıklı", "aydınlatılmış" demek. Kaşgarlı Mahmut...
"Zeynep" adında tanıdığı olmayan var mı? Yok derseniz, en azından sizin adınız Zeynep olsa gerek? Ülkemizde çok yaygın olan "Zeynep" ismi, sahipleri için bir o kadar eşsiz ve özel...
“Mühlet”in nereden geldiğini bulmamız için bize biraz mühlet verin, “müddet” değil! “Mühlet” ve “müddet”, benzer sesli ve alakalı olduğu için çokça karıştırılan iki Arapça kelime. Daha sık duyduğumuz “müddet” Arapçada “uzadı” anlamına gelen “madda” fiilinden türemiş ve “uzunluk, süre” anlamına geliyor. “Bir müddet beklemek” diye bir kullanım...
