“Siftah” NerdenGeliyo?

Yeni yılın ilk iş günü. Siftah vakti. Esnaftan “siftah etmek / yapmak” şeklinde duyduğumuz, günün ilk satışını anlatan “siftah” kelimesinin aslı “istiftah”.

 

Bu Arapça kökenli kelime, “açtı” anlamındaki “fataha” fiilinden geliyor. Kökteki “f-t-h” harflerini görünce, “siftah” ile kökteş kelimeleri tahmin edebildiniz mi: Belli bir toprağı İslam’ın egemenliğine “açma” fikrini veren “fetih” kelimesi… Bu fethi gerçekleştireni anlatan “fâtih”… Ayrıca, Kur’an-ı Kerîm’in ilk suresinin adı olan “fâtiha” kelimesi de açılışı yani başlangıcı ifade ediyor.

 

Günün kelimesi “siftah”ın kaynağı “istiftah” da bu “açma” eylemine istek, niyet, gayret fikrini katıyor.

 

Bir ipucu: “İsti”… şeklinde başlayan ve “istifˁāl” veznine ait olan Arapça kökenli kelimeler, istek, niyet veya gayret belirtiyor (ama Türkçe “istemek” fiili ile benzerliği sadece hoş bir tesadüf).

 

Mesela “istifâde” kelimesi “fayda”lanma isteği ile; “istimlâk” ise “mülk” edinme, “mâlik” olma isteği ile ilgili. “İstiftâh”ın kısası “siftah” da satış ile dükkânı “açma isteği” oluyor bir nevî.

 

Ama dikkat, her kelime başındaki “isti-“ye kanmamalı. Mesela istimbot kelimesi İngilizce kökenli.

 

Bu da bizim siftahımız olsun, yeni yılda size ilginç kelimeler getirme isteğimizin nişanesi olsun. Herkese iyi seneler, hayırlı işler!

 

*Photo by Life of Wu from Pexels