“Paradoks” NerdenGeliyo?

“NerdenGeliyo’daki her şey yalan dolan.”…

Taze “paradoks” yaptık, almaz mıydınız? İlk bakışta akla yatan, doğru bir önerme gibi duruyor ama bir saniye… Bu cümlenin kendisi de NerdenGeliyo’da?! O zaman o da yalan dolan? Oh be, çok şükür… Her şeyimiz yalan değil demek ki… Ama bir dakika! Ya açılış cümlesi de yalan değilse? Naaayıııııııır!!!

İşte, insana böyle balataları sıyırtan ifadelere “paradoks” diyoruz. Türkçe karşılığı olarak “yanıltmaç”, “çatışkı”, “çelişki” veya “karşıtlam” gibi kelimeler sunulmuş güzelim “iki ucu boklu değnek” dururken.

Yunanca kökenli “paradoks”taki “para” ön eki “karşı”, “öte” anlamlarını taşıyor. “Doxa” ise “görüş”, “kanı” demek (bkz: ortodoks, dogma). “Paradoks” da haliyle karşıt fikir barındıran, kendiyle çelişen ifadeleri anlatıyor.

Paradoksun üç tipik özelliği var: Mesela bizim “yalancı paradoksu” örneğindeki gibi kendine referans verme. Bir diğeri kendiyle çelişme. Bir de kısırdöngüye yol açma durumu var: Geçmişe geleceğe gidip bir şeyleri değiştiren kahramanların olduğu muhteşem filmlerde sıkça rastladığımız gibi.
Siz yine de bize güvenmeyin, yemin ediyoruz ki yalan söylüyor olabiliriz. 😈🌀
​​
*Görsel: “Bond of Union” (kesit), M.C. Escher, 1956