“Referandum” NerdenGeliyo?

“Referandum“. Gündeme düştüğünden beri dillerden düşmeyen bu uzun kelimenin sonuna geldik. Yarın halka sunulacak anayasa değişikliği teklifine cevaben “evet“ler “hayır“larla yarışacak ve 80 milyon nüfuslu ülkemizin bundan sonra nasıl yönetileceği belli olacak.

Bazen “halk oylaması” olarak da anılan “referandum” kelimesi, Yeni Latince “referendum“un dilimizdeki hali. Yeni olmasının sebebi de 16. yüzyılda İsviçre’nin Graübünden adlı bir kantonunda ortaya çıkmış olması.

“Referandum“un içindeki “ferre” fiili “taşımak“, “getirmek“, “götürmek” anlamına geliyor. “Re-” ön eki ise “geri” fikrini vermiş. Latince “referendum” dendiğinde, “geri götürülmesi gereken şey” kastediliyor. Yarınki bağlamda da “referandum“, “halka geri götürülmesi gereken teklif” oluyor.

18. yüzyıl sonlarından itibaren, dünya genelinde ulus devlet anlayışıyla birlikte yaygınlaşan “referandum” ilintili olduğu “doğrudan demokrasi” gibi tartışılagelmiş bir uygulama. Zira referandumda halkın %51’inin oyuyla alınabilen karar, tüm halka uygulanıyor.

Tercihi uygulanan çoğunluktaysanız hava hoş, fakat oranı %49’a varabilecek azınlıktaysanız işler değişiyor. Bu zafiyetin tek ilacı ise ancak güçlü cumhuriyetlerde rastlanan tam bağımsız ve üstün hukuk sistemi. Üstün derken, ülkedeki her bireyden, her yöneticiden, azınlıklardan, çoğunluktan; her türlü güç odağından üstün. Ancak böyle adil bir yapı, azınlık – çoğunluk ayırt etmeksizin herkesin hak ve özgürlüklerini eşit olarak koruyabiliyor.

Soru “evet mi hayır mı” olarak sorulunca, halk olarak ikiye bölünmekten, içimizden bir çoğunluk bir de azınlık çıkarmaktan başka seçeneğimiz yok maalesef. İş ki bu hassasiyetin farkında olalım ve her şeye rağmen ancak birlik ve kardeşlik sayesinde güçlü ve sağlıklı bir toplum olacağımızı bilelim.

Umuyoruz ki yarın her birimiz, önümüze “geri getirilen teklif“i cevaplama sorumluluğunu mutlaka ama mutlaka alır, akıl ve vicdanımızın sesini dinleyerek, samimiyetle, tüm ülkemizin iyiliği için doğru olduğunu düşündüğümüz kelimeye basarız mührü.

O kelime “evet” de olsa, “hayır” da olsa, “referandum” sonucunun çocuklarımıza gönül rahatlığıyla, gururla bırakabileceğimiz bir Türkiye getirmesi dileğiyle. ☮️