"Noel" Nerden Geliyo

“Noel” NerdenGeliyo?

Noel” deyince aklınıza ne geliyor? Eğer bir Hıristiyan değilseniz ya da hediyeye odaklanmış bir çocuksanız, ilk olarak Noel Baba‘yı düşünmeniz muhtemel.

4. yüzyılda Demre, Antalya civarında yaşadığı tahmin edilen Aziz Nikola‘ya dayandırılan ve günümüzde yılbaşı, çocuklar ve hediyeyle bağdaştırdığımız bu figür, Hıristiyanlık‘ın en önemli bayramı sayılabilecek Noel‘in sembollerinden yalnızca biri. Bir diğeri de, Türk kültüründe ufak bir anlam sapmasıyla “yılbaşı ağacı” olarak yer bulmuş “Noel ağacı“.

Noel Baba

Thomas Nast’ın 1881’de çizdiği bu Noel Baba canlandırması, bu figürün günümüzde aldığı halin temelini oluşturmuş. (kaynak: Vikipedi)

Bazen yanlış bir şekilde “yılbaşı“nın eş anlamlısı olarak kullanılan “Noel” kelimesinin geldiği dil Fransızca. Kökenindeki Latince natalis” kelimesi “doğum” anlamına geliyor. Tıpkı iki hafta önce “Kandil” NerdenGeliyo? maddesinde bahsettiğimiz “mevlit” kelimesi gibi.

Tek fark, Arapçamevlit“ten kasıt Hz. Muhammed‘in doğumuyken; Fransızcanoel“den kastın Hz. İsa‘nın doğumu olması. “Doğum” gibi tek bir kelimeyle, farklı toplulukların kendileri için en önemli olan dinî şahsın doğumgününü kastediyor olmaları ilginç değil mi?

Hıristiyanların çoğu İsa Peygamber‘in 24 aralığı 25 aralığa bağlayan gece doğduğuna inanıyor. Bu tarih Katolik Papa Gregory‘nin Miladi takvimine dayandığı için, kimi Ortodoks Hıristiyanlar bir önceki takvim olan, Jül Sezar çıkışlı Jülyen takvimi esas alıyor ve Noel‘i 6-7 Ocak‘ta kutluyorlar.

Güncel takvimimizin İsa‘nın doğumunu başlangıç kabul ettiğini düşünürsek, Noel neden 1 Ocak‘ta değil de 25 Aralık‘ta kutlanıyor dersiniz? 4. yüzyılda başlayan bu uygulamanın kaynağı, tıpkı Hz. İsa‘nın gerçek doğum tarihi gibi tartışma konusu.

Galiba en akla yatan açıklama, 25 aralığın Roma takviminde “kış gündönümü“ne denk gelmesi. 3 gün önce “Gündönümü” maddesinde bahsettiğimiz durumdan yola çıkarsak, Hz. İsa yılın en karanlık gününde doğmuş oluyor. Pagan çıkışlı bu Hıristiyan inanışına göre İsa Peygamber doğumuyla aydınlığı, git gide uzayan günleri getirmiş.

Bu vesileyle tüm Hıristiyanların Noel‘ini ve Yahudilerin bu yıl dün başlayayıp 1 Ocak‘a kadar sürecek Hanuka bayramını kutluyoruz! Tüm inançların, dünya görüşlerinin kültürümüzün zenginlikleri olarak barış içinde varolabildikleri bir ülke ve dünya dileklerimizle, iyi pazarlar. ☮☪✝✡️☯️☸️⚛


* Ana Görsel: “Çobanların Tapınışı”, Gerard van Honthorst (1622)