“Lokomotif” NerdenGeliyo?

“Lokomotif” çok güzel bir kelime değil mi ses olarak? Lokomotif lokomotif lokomotif lokomotif… Böyle tangır tungur giden trene yakışıyor hakikaten.

Dilimize Fransa‘dan çufçuflayan bu kelimenin içinde, dikkat ettiyseniz “motif” var. Bizim “desen“, “şekil” anlamında kullandığımız bu kelime aslında “taşıyıcı öğe” anlamına geliyor. Zira içinde Latince‘de “hareket eden” anlamına gelen “motivus” kelimesi var. Önceki maddelerimizden “mobilya” da aynı kökten, “hareket et(tir)mek” anlamındaki “movere” fiilinden geliyordu. Tıpkı “motor“, “motivasyon” ya da “mobil” gibi.

“Lokomotif“in “loko“suna gelecek olursak, o da aslında “motif” ile tezat oluşturuyor çünkü hareketi değil sabit olanı anlatıyor. Latince’de “yerden” anlamına gelen “loco“nun temelindeki “locus” kelimesi “yer” demek. “Yerel” anlamında kullandığımız “lokal“, “konum“un yurt dışı görmüşü “lokasyon” ve hem karın doyurup hem konaklattıran “lokanta” da “lokomotif“in “loko” tarafından kuzeni.

“Lokomotif” kelimesi, bizim tren lokomotifinden iki asır önce icat edilmiş. 1610’larda “harekete dair“, 1650’lerde “bir yerden bir yere hareket eden“, 1814’te “kendi kendine hareket eden“, 1824’te de nihayet bildiğimiz “tren lokomotifi” anlamında kullanılmış.

Yani “lokomotif“in anlamı da, kendisi gibi çuf çuf gezinip, muradına Sanayi Devrimi‘yle ermiş! 🚂😉

*Yazının zengin içerikli versiyonu profilimizdeki web linkinde.