“Primitif” NerdenGeliyo?

“Primitif” kelimesine daha çok bilim konularında rastlarız. Bilim dışı kullanımı ise bayağı eğlenceli oluyor bizce: “Primitif misin olm, dişinle açma şunu” gibi… Kelimenin Türkçe karşılığı “ilkel”. Latincede “primus” sıfatı “ilk”, “önce” anlamına geliyor (bkz: kadın baş rol “prima donna”, ilk gösterim “prömiyer” vb). “Primitif” de “ilk olana, öncekine dair” anlamına geliyor. Primitif topluluk dediğimizde medenileşmemiş (bkz: #uygarlık_ng, #politika_ng), modern olmayan, yerleşik düzende toplu olarak yaşama seçeneğini henüz keşfetmemiş, tarih öncesi insanları kastediyoruz.

O eski çağlardaki atalarımız, sözelliğe pek ihtiyaç duymayıp işlerini kaba kuvvetle hallediyorlardı: Eş istiyorlarsa yaşına falan da bakmadan çekip alıyorlardı mesela. Metroya, metrobüse binerken inenlerin çıkmasını beklemiyor, yürüyen merdivenin istedikleri noktasında herhangi bir anda durabiliyorlardı. Her çeşit müsabakada, kabilelerine olan bağlılıklarını karşı kabileden kafa göz yararak ifade ediyorlardı. Kabile düzeni tabii ki esastı; yani insanlar eğitim, donanım, başarı, iyilik ve ahlak seviyelerine göre değil; bulundukları kabileye göre tanımlanıyorlardı. Sizin kabilenizden olan dünyanın en cahil, en ahlaksız, en zararlı insanı da olsa korunmalı; karşı kabileden olan ise ağzıyla kuş tutsa, kanatsız melek de olsa varolmamalıydı.

Şükürler olsun ki artık medeniyet icat olundu ve o primitif dünya çok gerilerde kaldı. İlim, bilim, ahlak, hoşgörü ve barışın hüküm sürdüğü modern toplumumuzda, huşu ve ahenk içerisinde huzurla yaşayıp, insan türü olarak geleceğe, bizler gibi medeni miniklerimize güven ve umutla bakabiliyoruz.

Muhteşem güzellikte bir hafta sonu diliyoruz tüm güzel insanlara. 🌈🌺💚🐝🐬🌳👫👍🏼👌🏻🙏🏻😇✨

 

*Kaynak: “Tüfek, Mikrop ve Çelik”, Jared Diamond; “Homo Sapiens”, Yuval Noah Harari; “İsmail”, Daniel Quinn