“Yazık” NerdenGeliyo?

Yazık: İnsanı üzen bir kelime. Hiçbir şeye benzemez. Hata değil, suç değil, kabahat değil, günah değil… Yazık işte. Sanki kaçırılmış bir fırsat, iyi olabilecekken olamamışlık hissi yok mu “yazık”ta? Ya da hak edilmemiş bir kötü sonuç…

Türkçe kökenli “yazık” kelimesi “yazmak” fiilinden geliyor. Bildiğiniz gibi “yazmak” yazı oluşturmaktır. Ama fiilin bir anlamı da “hata etmek, yoldan çıkmak”. Aynı anlamdaki “azmak” fiilinden, Oğuzcanın etkisiyle “yazmak” haline geldiğine dair bir görüş var.* Aslında belki de fiilin “yazı yazmak” anlamı ile “hata etmek, sapmak” anlamı, o kadar da uzak değildir.

Zira Arapçada “harf” kelimesi ve “bozmak” anlamındaki “tahrif” ile aynı kökten geliyor. Aynı şekilde iki gün önce “Daktilo” NerdenGeliyo? maddesinde bahsettiğimiz Eski Yunanca “graphe”, yazıyı anlatmasına rağmen “sivri uçla kazımak” fikrinden geliyor (ayrıca bkz: kazık anlamındaki Latince “Stil NerdenGeliyo?“). Eski insanlar için yazının bir şeyi bozmak ile alakalı olması doğal çünkü bunu sert maddeleri “çizerek” yapıyorlardı. Kaymak gibi dümdüz yüzeylere yazık ediyorlardı!

Bizim “yazık/yazuk”a dönersek, bu kelime de aslında Eski Türkçede “günah, suç” anlamlarında kullanılmış. Fakat günümüzde tam olarak da “günah”, “suç”, “hata” gibi farklı kelimelere sahip olduğumuz için anlam daralmasına uğramış. Ne dersiniz, sizce kelimeye yazık olmuş mu? 📝📜😣🤓

*Ek kaynak: “Yazuk / Yazık” Kelimesi ve Soydaşları üzerine, Adem AYDEMİR, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Sayı: 201, Aralık’12
**Yazı ve harf konusu ilginizi çekiyorsa Youtube’daki “Alfabe NerdenGeliyo?” videomuza bekleriz! 🙂