“Girift” NerdenGeliyo?
“Girift” kelimesini her duyduğumuzda heyecanlanıp, her defasında “ne garip kelime bu yahu” deyip, sonra izini yine kaybediyorduk. Bu sefer tuttuk bırakmayız!
Zira dilimizde çok seyrek kullanılan, eski bir kelime “girift“. Bizce en garip yanı da içindeki o ilk “i“. O olmasa, kelime “grift” olsa diyeceğiz ki “hah, bu kesin Batılı“… Ama bastıra bastıra söylenen o ilk “i” vaziyeti fena giriftleştiriyor.
İşin aslı, bu tuhaf kelimeyi Farsça‘ya borçluyuz. Temelde “tutma“, “tutulma” anlamına gelen “girift“, dilimizde “karmaşık“, “çapraşık” şeyleri ifade etmiş. Üflemeli çalgımız “ney“den biraz daha küçük olan eski bir Türk musikisi çalgısına da isim olan “girift“, ayrıca bir de hat sanatında harfleri iç içe yazma tekniğini anlatmış.
“Celi Divani” tarzı, girift bir hat sanatı örneği, Mehmed Ozanoğlu (görsel: the-saleroom.com)
Anlamı da kendi gibi karmaşık olan “girift“in Avrupalı gibi durmasına aslında şaşmamalı. Zira hemen doğumuzdaki Farsça, çoğu Batı diliyle aynı aileden, Hint-Avrupa Dil Ailesi‘nden geliyor: İngilizce’de “tutmak” anlamındaki “to grip” fiili, Fransızca‘dan aldığımız, tutunulan hastalık “grip“, yine aynı dilde “pençe” anlamına gelen “griffe“… Hepsi bizim İranlı “girift“in kardeşi sayılır.
Karmaşık, çapraşık dedik ama baksanıza: Kaç ülkeyi, kültürü birbirine bağlamış bir başına. Diyoruz ya, tuttuk biz bu “girift“i! 👊🏼
😉