“Sağlak” NerdenGeliyo?
Bugünkü kelimemiz “NerdenGelmiyo”. Çünkü aslında yok. “Sağlak” diye bir kelime yok TDK sözlüğünde! Daha doğrusu “solak”ın karşılığı olacak, “sağ elini kullanan” anlamında herhangi bir kelime yok.* Bu tuhaflık neden dersiniz? Çünkü “sağlak” ya da “sağak” olmak beklenen durum. Anormal olan “solak” olmak. Zira on kişiden yalnızca biri solak. Haliyle azınlığı “solak” diye yaftalamışız ama çoğunluk olan “sağlak”ları tanımlamaya tenezzül bile etmemişiz sanki. “Sağ” tarafın kayırılması durumu Eski Türkçeye dayanıyor. Bu kelime, bize “sayı” ve “saygı” kelimelerini de vermiş olan “say” kökünden geliyor; yani dikkate almak, önem göstermekten.
“Sağ” da Eski Türkçede “muteber, esen, salim” anlamlarına gelmiş. “Sağ ol”, “sağlık”, “sağlam” gibi kelimeler vermiş bize. İyiliğe, düzgünlüğe dair ne varsa “sağ”a, kalanı “sol”a yüklemişiz. İlkin sağ adımı atıp, her işe sağ ile başlamışız.
Batıda da durum farklı değil. Mesela İngilizcede sağ yönü anlatan “right” kelimesi aynı zamanda “doğru”, “düzgün” ve “hak” anlamlarına geliyor (ayrıca bkz: #dürüst_ng). İnsanların çoğunluğunun belli bir taraftaki uzuvlarını daha iyi kontrol edebiliyor olmaları, dilimizi, alışkanlıklarımızı nasıl da etkilemiş, değil mi? Özetle, sözlükte varolmayan “sağlaklara” göre kurulmuş dillerde yaşıyoruz! 😳✋🏻👍🏼🤔
*”Sağlak” kelimesini bu anlamda listelemiş bir sözlük var bildiğimiz, o da Ali Püsküllüoğlu’nunki.