“Piyasa” NerdenGeliyo?
Piyasalar durgun mu, coştu mu, kan mı ağlıyor? Piyasa yapmaya mı geldik?
Alışverişten, fiyatlardan bahsederken; argoda ortamlara alemlere akmaktan bahsederken kullanılan, çok yönlü bir kelime “piyasa”. Üstüne üstlük tahmin edilmeyecek akrabalatı var sözlüğümüzde…
Mesela, kendine has Türkçesi ile canımıza okuyan “plaza”…
Topu münasip bir noktaya usulca yerleştiren “plase”…
Takımı başka yerlere götüren “deplasman”…
Düz, alçak sesi anlatan piyano…
Düz, yassı yer “plato”…Ve geniş, düz omuzları (ya da alnı) yüzünden bu lâkaba sahip olduğu söylenen Antik Yunan düşünürü “Platon” yani Eflâtun…
Şimdi diyeceksiniz; tüm bu kelimeler nasıl olur da “piyasa” kelimesine bağlanır?
Tüm bu kelimeler, “yaymak, düzleştirmek yassılaştırmak” fikirlerini veren Hint-Avrupa kökü “pele-” ve onun uzantısı “plat-“a bağlanıyor. “Düz”, “yassı, “geniş”, “yayılmış” ve hatta “alçak”… Tüm bu kavramları içine alan, son derece geniş bir anlam çemberindeyiz.
İtalyanca “piazza” (okunuşu: “piyatza”) kelimesinden yamulttuğumuz “piyasa” da, şehrin ortasındaki düzlüğü, meydanı, şehir merkezini anlatıyor.*
Söz konusu mekânda çarşı pazar kurulduğu için, İtalyan’ın meydanı “piyasa” bizde bu kavramlarla özdeşleşmiş. Alışveriş yapılan, fiyatların belirlendiği ve hatta insanların birbiri ile karşılaştığı yer olmuş “piyasa”.
*Bkz: İngilizcede “yer” ve Fransızcada “yer, meydan” anlamına gelen “place” kelimesi).
**Kaynaklar: Etymonline, Nişanyan ve Kubbealtı sözlükleri