“Miraç” NerdenGeliyo?

Bu gece Miraç Kandili. Yani İslam inancına göre Hz. Muhammet’in Burak adlı atın sırtında göklere, Allah’ın huzuruna yükselmesi olayı. Bu olaya Kur’an-ı Kerim’de değinilse de, kutsal kitabın dışındaki kaynaklarda pek çok ek anlatı, hatta “İllüstrasyon” NerdenGeliyo? bile mevcut.*

“Miraç” kelimesi Arapçada “tırmandı” anlamına gelen “maraca” fiilinden gelmiş ve aynı kök “merdiven” kavramını da vermiş. “Miraç”ın Batılı karşılığı “ascension” (krş: asansör) Latincede “-e doğru” anlamındaki “ad” ön eki ve “tırmanma” anlamındaki “scandere” fiilinden geliyor.
Batılı karşılık ilginç çünkü göğe yükselme motifi tüm Semavi dinlerde ve ayrıca Budizm‘de, Hinduizm‘de ya da Yunan Mitolojisi‘nde de karşımıza çıkıyor. Gökyüzüne tanrısal bir anlam yüklemek ne kadar evrensel bir fikir ise; ilahi ayrıcalıklar atfedilen özel insanların gökyüzüne yükselmesi fikri de bir o kadar evrensel.

Dinlerdeki kutsal kişiliklerden kimileri canlıyken gökyüzüne fiziksel olarak yükselirken, kimileri bedenen değil ruhen yükselmiş. Kimisi dünyaya geri dönmüş, kimisi göklerde kalmış, kimisi ise gidip gidip gelmiş. İnançlar ve hikayeler farklı, yükseliş kavramı aynı. 

İslam’da Hz. Muhammet’in miracının Mescid-i Aksa’dan fiziksel olarak gerçekleştiğini, hatta peygamberin gökyüzünde Hz. Musa ile karşılaştığını savunan İslam çevreleri olmuş. Fakat bu iddialar Kuran’ı Kerim’de tam anlamıyla yer almıyor. Rahmetli Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk‘e göre Kur’an’da yer alan Miraç anlatısı, Hz. Muhammet’in fiziksel değil, ruhani yükselişini tasvir etmiş. Fiziksel yükseliş fikri ise Musevi inancından esinlenilerek, İslam’a sonradan sokulmuş.

Tüm Müslümanların Miraç Kandili‘ni kutluyor, herkese iyi hafta sonları diliyoruz. (İlgili olarak bkz: “Kandil” NerdenGeliyo?) ☪ ☁🕯

*Örnek: 12. yy Sünni şairi Nizami’nin “Hemse” adlı eserinin, 16. yy Şii Safevi Şahı Tahmasb için hazırlanan kopyasında yer alan Miraç minyatürü.