“Mem” NerdenGeliyo?

Geçenlerde anketimizde “fak”a basan “mem”i hatırlıyor musunuz? Biz de bu kelimeyi ilk gördüğümüzde çıkartamamıştık ama aslında her yanımızda. İngilizce “meme” kelimesini bildiniz mi? Hani “miim” diye okunan ve internette elden ele gezen komik görselleri, GIF’leri, kalıplaşmış sözleri; özetle internet dünyasında sembolleşmiş içerikleri anlatan kelime. Mesela dünya çapında @9gag, yurdumuza da @bobilerorggibi oluşumlar, sağlam “mem” üreticilerinden sayılabilir.
Aslında “mem”, bizim bildiğimiz internet halinden çok daha eski.

Evrim Teorisi’nin neferi olan biyolog-yazar Richard Dawkins, 1976’da popüler bilime bomba gibi düşen “Gen Bencildir” adlı kitabında kullanmış bu kelimeyi. Kendi deyimiyle, bu kelimeyi Yunancada “taklit etmek” anlamındaki “mimesthai” kelimesinden esinlenerek ortaya atmış. Hani “pantomim” sanatı vardır ya, işte o “mim” internet “mem”imin atası.

Dawkins “mem” kelimesinin “gen” ile kafiyeli olmasını kasten istemiş (İngilizcede sırasıyla “miim” ve “ciin” diye okunuyor bu kelimeler). Çünkü onun “mem” ile anlatmak istediği, “kültürel gen”. Nasıl ki fiziksel, kalıtımsal özelliklerimizi nesilden nesle “gen”lerle aktarıyoruz, aynı şekilde kültürümüzü kuşaktan kuşağa aktarmamızı sağlayan kodlar vardır demiş Richard Amca.

Bu bağlamda “mem” dediğimiz şey sadece internette gezen şakalı komikli içerikle sınırlı değil. Kandil simidinden tutun kız istemeye, nazar boncuğundan tutun yolcunun ardından su dökmeye kadar; kültürümüzün parçası olan -iyi ya da kötü- tüm detaylar aslında birer “mem”. Kuşaktan kuşağa aktardığımız ve bizi biz, komşumuzu komşumuz yapan; insanlığın kültür çeşitliliğini sağlayan “mem”ler. 😉🎃👹

*Evrimle ilgili konularda zihin açıcı olarak @evrimagaci’nı takip etmenizi şiddetle tavsiye ediyoruz!