“Manipülasyon” NerdenGeliyo?
Buralardan olmadığı her halinden belli olan “manipülasyon” kelimesinin telaffuzu ayrı, yazımı ayrı zor. Ama en zoru “manipülasyon“a maruz kalmak, “manipüle” edilmek. Yani kullanılmak, alet edilmek.
Fransızca‘dan aldığımız “manipülasyon” kelimesi, Latince‘de “el” anlamına gelen “manus” ve “doldurmak” anlamındaki “plere” kelimelerinden doğmuş. Peki en kaba haliyle “el doldurmak” diye açıklayabileceğimiz bu kelime, neden bu kadar kötü niyetli?
Hayır mı şer mi bilmiyoruz ama, her şey insanoğlunun başparmağını kullanabilmesiyle başlamış… (görsel: Cary Wolinsky – Aurora)
İşin aslı, “manipülasyon” özünde iyi kalpli bir kelime. Bir nesneyi özenli bir şekilde tutma, bir aleti ellerle ustaca kullanma gibi anlamları olan kelimeyi kendi haline bıraksak, laboratuvardan, atölyeden çıkmazdı.
Ama insanoğlu malumunuz, “manipülatör” bir yaratık. Aletleri “manipüle” etmek* bize yetmemiş; gitmiş başka insanları da alet gibi ustaca kullanmak, “parmağımızda oynatmak” istemişiz. El emeği göz nuru “manipülasyon” kelimesi de oyunumuza alet olmuş.
* İsim olan “manipülasyon”un Fransızca’daki fiil mastarı “manipuler” ve sıfat hali “manipulé” Türkçe’de “manipüle” şeklinde yazılıyor. “Manipülatör” ise söz konusu eylemi yapan kişiye deniyor.
** Bizi “manipülasyon”a uğratan sevgili okurumuz Hatun Gül Çekem’e teşekkürlerimizle! 😉