“Mahcubiyet” NerdenGeliyo?

İnsana başını öne eğdiren “mahcubiyet” halini bilirsiniz. “Mahcup” olduğumuzda girdiğimiz haldir bu.

TDK‘ya göre bu Arapça kökenli kelimenin Türkçe karşılığı “utangaçlık“. Aslına bakarsak “mahcubiyet“in dilimizdeki kullanımını ne “utangaçlık“, ne de “utanç” tam karşılıyor. “Utangaçlık” aynı zamanda bir kişilik özelliği olabilirken; “utanç” da “mahcubiyet“e göre hayli güçlü bir hissi anlatabiliyor.

“Mahcubiyet“i dilimizde nispeten daha özel durumlarda, “utanma hali” anlamında kullanıyoruz. Birinden karşılıksız iyilik gördüğümüzde, iltifat veya hediye aldığımızda çok kullanırız bu kelimeyi. Bir de basit hatalar yaptığımızda. Belli bir konuda sürekli “mahcubiyet” de hissedebiliriz ama bu durum bizi illa “utangaç” biri yapmaz?

“Mahcubiyet” aslında Arapça‘da “örttü, sakladı” anlamındaki “hacaba” fiilinden geliyor ve “hicap” duyma, “utanma” durumunu anlatıyor. “Hicap” bu dilde ayrıca “kadın örtüsü” ve “perde” anlamına da geliyor.

Geçen ay “utanç” maddesinde işlediğimiz gibi, Türkçe “utanç” ve İngilizce “shame” kelimeleri, tıpkı “mahcubiyet” gibi bedenimizle, saklanmakla ilgili kavramlar. “Mahcubiyet“i kültürel olarak farklı kılan ise, içinde kadına özel bir anlamı da olan “hicap” kelimesini saklaması. 🙆