“Lüks” NerdenGeliyo?

Şişli’de bir apartıman / Yoksa eğer halin yaman / Nikel-kübik mobilyalar / Duvarda yağlı boyalar… Müzikleri Cemal Reşit Rey‘e ait 1933 tarihli “Lüküs Hayat” operetinin aynı isimli ana tema şarkısı, tamamen yokluk içinde kurulmuş Cumhuriyet‘in 10. yılında “lüks” kavramını böyle resmediyordu.

Rivayete göre, Cemal Reşit‘in ağabeyi Ekrem Reşit, şarkının sözleri ve operetin metinleri için o dönemde hapiste olan Nazım Hikmet‘ten destek almıştı. Her yanından hiciv akan bu muhteşem sözlerin Türkçe‘nin en değerli şairlerinden birinden ve kesinlikle en büyük sol görüşlü şairinden çıkmış olmasına şaşırmamalı.

Günümüzde pahalı, yüksek kaliteli, zor erişilen eşyalar, hizmetler için kullandığımız “lüks” sıfatı, 17. yüzyıl İngilteresi’ne kadar pek matah bir şey değilmiş. Latince‘de “aşırılık, ölçüsüzlük, ihtişam” anlamına gelen “luxus” kelimesinden doğan “lüks“, bize Fransızca‘dan gelmiş (fr. luxe). Aynı kökten gelen “luxuria” kelimesi ise, Hıristiyanlık‘taki yedi ölümcül günahtan biri olan “şehvet“in ta kendisi. “Luxuria” sadece maddiyatın değil, aynı zamanda cinsel arzunun aşırılığını ifade etmiş.

Modern kapitalizm sağolsun, bugün kürdanın bile lüksü var. Artık nasıl bir şehvetle temizleyeceksek o dişleri… Sizce “lüks“ün hikayesinde değişen ne? Kelimenin anlamı mı, yoksa bizim tüketimden, ihtiyaçtan ne anladığımız mı? 😉💸💍🍾