“Kalantor” NerdenGeliyo?
Katmerli kalın ense, kokteyl sosisi parmaklar, aralarında odun gibi bir puro… Diğer elde malt viski, bilekte zamanı gösteren bir altın külçesi ve tüm mekanı dolduran, ördek vaklamasından hallice bir kahkaha…
“Kalantor” kelimesi sizin gözünüzde de böyle canlanmıyor mu? Sesinden midir nedir, kelime sanki “kalan-torrr” diye anında götürüveren, yiyici, kaba saba bir adamı anlatıyor (“et-yiyici” anlamındaki “karni-vor” gibi). TDK‘ya sorsak, o da “kalantor“u “gösterişi seven, varlıklı kimse” olarak açıklamış.
Günümüz “kalantor”u, temsili. (Görsel: Warrant adlı Glam Metal grubunun “Dirty Rotten Filthy Stinking Rich” yani “Kirli çürük leş kokulu zengin” adlı albümünün kapak görseli (1989).
Fakat belki siz de eskilerin “kalantor” kelimesini iyi anlamda, varlıklı, donanımlı, eğitimli ve görgülü kişiler için kullandıklarını hatırlarsınız… “Kalburüstü“, “kodaman” tipler için.
Tevekkeli değil, İtalyanca “galantuomo“* kelimesindeki “galante” sıfatı, “onurlu, sadık, kibar, beyefendi” anlamlarında kullanılmış. “Uomo” ise “erkek” demek. Yani “kalantor” geçenlerde işlediğimiz “centilmen“e çok yakın bir kavram. İçinde biraz fazladan flört, romantizm bile var: “Galante“nin içinde saklı “galer” fiili Eski Fransızca‘da “eğlenmek, kendini eğlemek” anlamına geliyor. “Kalantor” bu durumda “kadınının gönlünü hoş tutan” gibi bir anlam da içeriyor.
Tüm bu romantizmin kaynağı, Orta Çağ şövalye edebiyatı: “Kalantor” kahraman özünde cesurdur, onurludur, savaşçıdır. Ne için? Onu bekleyen büyük aşkını tutsaklıktan kurtarmak, dağları aşıp sevdiceğine kavuşmak için.
Nerede o eski kalantorlar, nerede bizdeki kalın enseliler! Yok yok, “kalantor” bize İtalya‘dan gelirken anlam kaymasına falan uğramamış… Düpedüz paraya teslim olup, “kalantorluk” müessesesini “kalan-torrr” diye yiyip bitirmişiz.** ⚔ 💰
*Bu kelimenin Fransızca karşılığı da “galant homme”. Nişanyan ve TDK “kalantor”a kaynak olarak İtalyanca kelimeyi göstermişler ama, kaynağın Türkçe’de “galantom” şeklinde okunan Fransızca kelime olması da muhtemel. Neticede “galantom” ses olarak “kalantor”a İtalyanca “galantuomo”dan daha çok benziyor.
**”Kalantor”un anlamını kaydıran çürümeye dair ilginç bir bağlantı için: “Rejim” NerdenGeliyo?