“İspirto” NerdenGeliyo?
Yakıt ve temizlik maddesi olarak kullanılmak üzere etil yerine metil alkolden yapılan, yanlışlıkla içilmesin diye de mor renkte üretilen “ispirto“yu içenin şansı varsa gözü kör, yoksa ruhu şad olur.
Tevekkeli değil, İtalyanca “spirito” kelimesinden yamulttuğumuz “ispirto“, ana dilinde “ruh” anlamına geliyor. Tıpkı “tuz ruhu” gibi, şişede durduğu gibi durmayıp uçtuğundan.
İspirto, içilmesin diye mor. Ama rengi sizce de çok davetkar değil mi? 😛
Nedendir bu ruh ve uçuculuk bağlantısı? “İspirto“nun dedesi “spiritus” kelimesi Latince‘de ne anlama geliyorsa, Arapça “ruh” ve İbranice “ruah” kelimeleri de o anlama geliyor: hepsi “soluk“, “nefes” demek. Bir insan ya da hayvanın hayatta olduğunun en bariz kanıtı olan “nefes alma” eyleminin Latincesi ise “spirare” fiili.*
Görünen o ki, atalarımız biyolojik bir olay olan “nefes“e metafizik anlamlar yüklemişler ve bizim “spiritus” da zamanla Tanrı‘nın yaşamsal gücüne dönüşmüş. Fransızlar ona “esprit” (tr. okunuşu: “espri”) deyip tüm zihinsel yetileri yüklemiş; biz ise işi mizaha döküp, yaşamın zor anlarında “espri“lerimizle güç bulmuşuz. Kimisi çareyi ağzından yaşam püskürten “üfürükçü” hacı hocalarda ararken, kimisi de “yaşam suyu” anlamına gelen “viski” gibi uçucu “spirit“lere** vermiş kendini.
Neticede hayat, bir şişe “ispirto” gibi işte… Değerini bilip, boşa uçurmamak lazım. 👻😉
* Aynı fiil kökünden gelen “respirasyon” (fr. “respiration”) “tekrar soluma“, “aspiratör” (fr. aspirateur) de “bir yöne / şeye soluyan” anlamına geliyor.
** İngilizce‘de de “ruh” anlamına gelen “spirit” kelimesi, aynı zamanda “alkollü içecekler” anlamında kullanılıyor.