Nerden Geliyo - Çıplak

“Çıplak” NerdenGeliyo?

“Çıplak” tüm çıplaklığıyla, sansürsüz karşınızda!

 

Hatta çırılçıplak, cıscıbıldak… Bu Eski Türkçe kelime hakkında farklı görüşler mevcut. 

 

Bir görüşe göre* “cıp, cıbıl” yansımalarından, cilt sesinden, yıkanma sesinden türemiş “çıplak”. Özetle “çıp çıp”, “cıbıl cıbıl” ses çıkarıyorsanız çıplaksınız demektir!

 

Bir diğer görüş, soyunmayı anlatan “çılbamak” fiilinden türeyen “çılba+k” kelimesinin  #metatez_ng yolu ile “çıplak”a dönüştüğünü söylüyor; ortadaki sessizler yer değiştiriyor, göçüşüyor. 

 

Üçüncü bir teze göre ise “çıplak” özünde,”örtmek” anlamındaki Eski Türkçe “yabı-” kökünden evrilmiş; “yabılak”, “çabılak”, “çapılak”, “çıpılak” derken olmuş size “çıplak”… 

 

Siz hangi açıklamayı esas alırdınız? Gördüğünüz gibi, “çıplak” ve benzeri Eski Türkçe kökenli kelimeleri soymak, her zaman kolay olmuyor. Elimizdeki yazılı kaynakların yeterli olmayışından ötürü, kelimelerin hikayelerindeki boşlukları tam dolduramayabiliyoruz. Ömrünü kelime kökenlerinin keşfine adamış, eski yazılarda kaybolmuş dilbilimcilerin hazırladıkları sözlükler birbirleriyle sıklıkla çelişiyor. 

 

“Çıplak” ve kimilerine göre onun bir türevi sayılabilecek “cıbıldak” kelimesi de bu ihtilaflı kelimelerden biri.

 

*Görüşler için sırasıyla: Nişanyan Sözlük, Hasan Eren Sözlüğü ve Tuncer Gülensoy Sözlüğü. Ayrıca Tietze Sözlüğü de “çıplak” ile “cıbıl”ın kökteş olduğunu belirtmiş. 
**Photo by Flora Westbrook from Pexels