“Çıfıt” NerdenGeliyo?
Geçen #rögar_ng maddesinde “çıfıt çarşısı” tabirini kullandık. Sevgili okurlarımız durur mu… Hemen yapıştırmışlar soruyu: “Çıfıt NerdenGeliyo?”
Bildiğiniz gibi “çıfıt çarşısına dönmek” deyimi, karman çorman durumlar, kaotik ortamlar için kullanılır. Fakat “çıfıt” nedir derseniz, biz onu böyle çıtçıt, cırt cırt, ufak tefek #tuhafiye_ng, #manifatura_ng eşyası gibi hayal ediyorduk.
Alakası yokmuş. “Çıfıt” Farsçada “cihud” kelimesinden gelmiş ki bu da “Yahudi” anlamına geliyor! Yani “çıfıt çarşısı” dediğimizde “Yahudi çarşısı” gibi, gayet ırkçı bir tabir kullanıyormuşuz meğer. TDK’de “çıfıt”ın anlamına baktığımızda “hileci, düzenbaz, kötü düşünen” gibi karşılıkları olduğunu görüyoruz.
Zira eski kelime ve deyimlerde ırkçılık bazen diz boyu. Mesela daha önce işlediğimiz #acemi_ng de İranlılar yani Acemleri, cinsel hastalık ismi #frengi_ng ise “Frenkler” yani Batılıları aşağılayan kelimeler.
“Yahudi” demişken bu kelimenin “Musevi”den farkına da kısaca değinelim: “Yahudi” kelimesi Hz. Yakup’un oğlu Yehuda’nın soyundan gelenleri ifade ettiğinden, bir kavmi anlatıyor. Bu kavramın sonrasında Hz. Musa ile ortaya çıkan Musevilik dini ise Yahudilerin genel anlamda benimsediği din. Yani iki kelime eş anlamlı gibi kullanılsa da aslında “Yahudi” kelimesi söz konusu kavmin mensubunu, “Musevi” kelimesi ise din mensubunu tanımlıyor. Musevilik anaerkil ve kapalı, yani yayılımcı olmayan bir din olduğu için bu iki kavramı birbirinden ayırmak zor. 🕍☮
*Bize çarşıdan çıfıt aldıran okurlarımız @cmrkrky ve @tugba_duman‘a teşekkürlerimizle!