“Bilakis” NerdenGeliyo?

Bu kelimenin nereden geldiğini bilmiyoruz mu sandınız? Bilakis! Öğrendik de geldik huzurlarınıza.

Tahmin edebileceğiniz gibi “bilakis” Türkçe bir kelime değil. Arapça‘dan gelmiş. Osmanlı mirası olduğu için büyüklerimizden daha çok duyduğumuz bu kelime, her eski toprak kelime gibi biraz esrarengiz, biraz da iddialı. Kullanıcısını duruma hakim, kendinden emin gösteriyor ama ardından sağlam bir argümanla desteklenmezse insanın elinde de patlayabilir gibi. Ama güzel akıyor, güzel duyuluyor Allah için.

“Bilakis” üç parçadan oluşuyor: Arapça‘da “ile” anlamındaki “bi-” edatı, kelimelere belirlilik kazandıran “el” ön eki (bkz: İngilizce’deki “the”, Fransızca’daki “le / la / les” vb.) ve “yansıma“, “tepki” ve “bir şeyin zıttı” gibi anlamları olan “akis” kelimesi.

Haliyle bu üçü bizlere “tersi ile“, “tersine” anlamını veriyor: “bi+el+akis“. Bizdeki “ters+i+(n)e” kelimesinde benzer bir kurulum var diyebiliriz: Türkçe‘de “ters” başta, Arapça‘da “akis” sonda. Bizde ortaya gelen “-i” tamlama eki, tıpkı “bilakis“in ortasındaki “el” gibi neyin tersinden bahsettiğimize işaret ediyor. Türkçe‘de kelimenin sonuna koyduğumuz “-e” hal ekinin yerini, Arapça‘da kelimenin başına koyulan “bi-” alıyor.

Sizce bu iki kelime benziyor mu? Tersine! Dizilim olarak birbirinin “tam tersi” kelimeler. Bu durumda benzemiyorlar mı? Bilakis! Kurulum olarak birbirlerinin aynadaki “aksi” gibiler. 🤓