“Adam” NerdenGeliyo?
Ha şöyle, adam gibi bir kelime yazalım bir defa da yahu. Ne o öyle karı gibi kelimeler afedersiniz…
Böyle bir üslubun, tüm aklı başında okurlarımızı nasıl kızdıracağını biliyoruz. Ve siz de bunu mahsusçuktan yaptığımızı biliyorsunuz, değil mi?
Maalesef, bu kalıplar hala yaşıyor. Düzgün, sağlam olan her şey “adam” gibi; güçsüz, kaypakça olan her şey “karı” gibi.
“Karı”yı takan zaten yok da… Bu “Adam” NerdenGeliyo?
Bildiğiniz gibi “erkek” anlamındaki “adam” kelimesi, üç büyük semavi dinde bahsedilen ilk insanın, Hz. Adem’in ta kendisi. Arapçanın, İbranicenin “Adam”ı. “Ademoğlu” da “insanoğlu”nun eş anlamlısı. “Havvakızı” değil ha, “Ademoğlu” diyeceksiniz!
Semavi din kültürleri, kelimelerinde bile ideal insanın erkek olduğunu ima eder. “Adem” öyle, sonra hem “erkek”i hem “insan”ı karşılayan Latince “homo” (bkz. homo sapiens) ya da İngilizce “man” kelimeleri öyle. Bu düşünce iliklerimize kadar işlemiş: “Ne var canım -düzgün- anlamında -adam gibi- demişsek? Öküzün altında buzağı aramayın…” veya “-bilimadamı- derken tüm bilimcileri kastettim” diyebiliyoruz samimiyetle. Çünkü bu kelimeleri hakikaten kasten ayrımcılık için kullanmıyoruz çoğunlukla.
Medeniyetimiz ve dilimiz arasındaki bir diğer ilginç bağ ise, “adam” kelimesi ile “adamah” arasındaki. “Adamah” İbranicede “toprak” demek. Aynı şekilde Latincede adamı, insanı anlatan “homo” ile toprağı anlatan “humus” kelimeleri de kardeş. Peki Semavi dinlere göre ademoğlunun çamurdan, topraktan yaratılması bir tesadüf mü? Ya da tüm bu büyük dinlerin, atalarımızın bir kısmının avcı toplayıcılıktan vazgeçip, toprağı işlemeleri sonucu ortaya çıkması? Bu sorular üzerinde şöyle bir “adamakıllı” düşünsek mi?.. 💪🏼👨🏻😉
*Görsel: Etiyopya’daki Abreha & Atsbeha Kilisesi’nin duvarını süsleyen “Adem ile Havva”