“Serzeniş” NerdenGeliyo?
“Serzeniş” kelimesi sizce de biraz garip ve zor anlaşılır değil mi? Böyle “sitem” desen değil*, “şikayet” desen değil… TDK’nın önerisi “yakınmak” desen; sanki yine tam değil.
İsterseniz işe bir de “serzenmek“ten başlamayı deneyelim: Ne demek “serzenmek“? “Yakınmak” gibi dönüşlü** bir fiil olsa gerek? O zaman “serz(e)mek” ne demek? Hiçbir şey! Zira Türkçe‘de ne “serz(e)mek” fiili var, ne de “serzenmek“. O zaman “serzeniş” nereden gelmiş?
Tıpkı “asayiş“, “sipariş” veya “bahşiş” gibi, Farsça‘dan: Bu dilde “baş” anlamına gelen “ser” ve “vurmak, çarpmak, kakmak” anlamındaki “zan” kelimeleri bir araya gelmiş, sonlarına eklenen Farsça “-iş” eki de, Türkçe’deki ikizi gibi fiilden isim türetmiş.
Yani bizim “serzeniş” esasen “başa kakmak” demek oluyor. Adeta Türkçe postuna bürünüp bizi kandıran bu Farsça kelime, sizce de anlamına göre fazla zarif ve şairane bir sese sahip değil mi?
* “Sitem” kelimesi, ana dili Farsça‘da “zulüm” anlamına geliyor.
** “Yakınmak” kelimesinde yakan da, yakılan da aynı kişi olduğu için bu bir “dönüşlü fiil” oluyor. “Sevinmek“, “sıkılmak” ve hatta “hastalanmak” da öyle.