“Sarkastik” NerdenGeliyo?

TDK Türkçe sözlüğüne girmemiş olsa da, entel dillerde gezinen “sarkastik” kelimesi, içinde “sarkazm” barındıran tavır, davranış ya da şahıslar için kullanılan bir sıfat. “Sarkazm” çaktırmadan ama can acıtarak alay etme eylemine deniyor. Kinaye, istihza, taşlama ve tariz gibi kelimeler “sarkazm“ın yakınında dursa da, söz konusu kelimede kendine has bir gaddarlık mevcut.

Tevekkeli değil, Fransızca‘dan ithal “sarkastik” kelimesi,  Eski Yunanca’daki “et koparmak” anlamına gelen “sarkázō” fiilinden türemiş; “sárks” da “et“in karşılığı. Yani “sarkastik“, öpecekmiş gibi yaklaşıp, etinize diş geçiren insanları anlatıyor.

Sık olarak “sarkazm“la anılan (ve şerefine bir NerdenGeliyo? maddesi ayırmamızı gerektiren) bir kavram da “ironi“. Söylenen bir şeyin zıttının kastedildiği ya da mantıksal olarak zıtlık barındıran durumları anlatan “ironi“, sarkastiklerin başlıca silahı sayılır.

Masum bir örnek olarak, işe yataktan kalktığı gibi gelmiş bir arkadaşımıza “ooo saçlara şekil yapmışsın” dediğimizde, ortada hiçbir saç şekillendirme girişimi olmadığı için bu ironik bir yorum oluyor. Eğer bunu arkadaşımıza, gizli platonik aşkının olduğu bir ortamda söylersek, sarkazm seviyesini artırmış oluyoruz.

Neticede insan farkında olmadan ya da istemeden de “ironi” yaratabilir ama “sarkastik” olmak için kesinlikle niyet etmek, muhatabının canını yakmak için kasten diş geçirmek gerekiyor.

“Sarkastik” kelimesini ve ardındaki hikayeyi seviyoruz ama sarkazmın ucuzu çok uyuz edici, hakikisi ise çok can yakıcı olmuyor mu? 😳