"Müzik" NerdenGeliyo?

“Müzik” NerdenGeliyo?

Müziksiz bir hayat hatadır” diyen Nietzsche, ne doğru söylemiş! Hatta bırakın hatayı; müziksiz bir hayat acaba hayat mıdır?

Hayatta olduğumuzun başlıca göstergesi kalp bile, “tup tup es“, “tup tup es” diye üç vuruşluk bir ritme sahiptir. Tıpkı bir semai veya valste olduğu gibi. Yürürken ayaklarımızın icra ettiği “rap rap” ise ikilik bir ritimdir. Kuşlar şakır, ağaçlar hışırdar, dalgalar ise kıyıya tempo tutar.

Doğadan çıkıp insanın zihninde, bedeninde anlam bulmuş müziğin adı nereden geliyor dersiniz? Fransızca‘dan aldığımız “müzik” kelimesi Latincemusica“dan, o da Eski Yunanca‘daki “Moũsai” yani “ilham perileri“nden geliyor. İngiliz rock grubu “Muse“ü bildiniz mi? Hah işte, o peri ve arkadaşlarından bahsediyoruz.

Yunan mitolojisine dair kimi kaynaklarda “çalışma“, “hafıza” ve “şarkı” için ilham veren üç periden bahsedilse de; daha yaygın olan hikayede dokuz peri var: “epik şiirci” Calliope, “tarihçi” Clio, “flüt ve lirli şair” Euterpe, “komedya ve pastoral şiir üstadı” Thalia, “trajedi uzmanı” Melpomene, “dansçı” Terpsichore, “aşk şairi” Erato, “ilahilerin şairi” Polyhymnia ve yıldızların perisi, “astronom” Urania.

İlham perileri

Üzerinde 9 ilham perisinin göründüğü, Antik Roma dönemine ait bir mermer mezarlık. M.Ö. II. yy., Louvre Müzesi (Wikipedia). Ve evet, sanatın korunduğu yer olan  “müze”nin adı da bu ilham perilerinden geliyor.

Anlayacağınız Eski Yunan‘da ilham perileri sadece sanatçıları değil; tarihçileri ve gökbilimcileri de ziyaret ediyor, insanüstü özel yetenekleriyle bizleri öğrenmeye, üretmeye, yaratmaya teşvik ediyorlarmış.

O kadar sanat dalı içerisinde bu dokuz perinin güzel ismini kapan ise; sanatların belki de en soyutu olan “müzik” olmuş. Birbirinden değerli sanat dallarının emekçileri ve meraklılarından özür dileyerek soruyoruz; var mı müzik gibisi?

Elle tutulmayan, gözle görülmeyen ama birkaç saniyede insanı isterse ağlatıp, isterse güldürebilen; isterse korkutup, isterse uyutabilen başka bir güç var mı? Askerlerini savaşa, ölmeye gönderirken resim ve heykel göstermemiş, pantomim yapmamış hiçbir komutan. “Müzik” dinletmiş.

İsminde sakladığı dokuz ilham perisiyle sanatın, bilimin ilham kaynağı olan müziğe hayatında yer açan, Nietzsche’nin bahsettiği hataya düşmeyen herkese sevgilerimizle! 🎵


Ana görsel: Andrea Mantegna, “Parnassus”, 1497 (kesit)