"Kruvasan" NerdenGeliyo?

“Kruvasan” NerdenGeliyo?

Yıl 1683, aylardan Temmuz. Osmanlı ikinci kez Avrupa‘nın kapısı Viyana‘ya dayanmış. Sultan IV. Mehmet‘in ordusu, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasında hendekler kazarak şehre ilerliyor.

Viyanalılar kuşatmaya direnmekten perperişan. Öyle yorgun ve çaresizler ki, şehrin kumandanı Von Starhemberg nöbette uyuyakalan asker olursa, vurulması için emir çıkarmış. Şehir halkının bu kadar ümitsiz olduğu sırada, Osmanlılar tünel kazarak şehre baskın yapmak için harekete geçiyorlar.

Tabii gecenin ortası baskın için en uygun zaman, tüm şehir uykuda. Birileri hariç: fırıncılar! Sabaha ekmek yetiştiren bu Viyanalı fırıncılardan biri, tünel kazma sesleri duyunca işkillenip savunma birliklerine haber veriyor. Viyanalılar tüneli patlatarak yıkınca, Osmanlı birlikleri ava giderken avlanmış oluyorlar.

2. Viyana Kuşatması

Frans Geffels’in 2. Viyana Kuşatması tasviri (1683) – Görsel: Vikipedi

Nihayet kuşatmadan kurtulan Viyana, uyanık fırıncısına minnettar. “Ne istersin?” diye sorduklarında, Osmanlılardan kurtuluşlarını kutlamak için özel bir hamur işi yapmak istediğini söylüyor: Osmanlı sancağındaki hilali sembolize eden bir çörek. İsmi de “kruvasan” oluyor.

Fransızca‘dan ithal bu kelimenin orijinali “croissant“. Fransızca‘da “büyümek” anlamına gelen “croître” fiilinden türeyen “croissant“, “büyüyen” anlamına geliyor: Tıpkı dolunaya doğru evrilen, git gide büyüyen “hilal” gibi.

Neticede Viyanalılar hilal çöreği yiyerek kurtuluş kutlamaları yaparken, Osmanlı İmparatorluğu ise ta 1921 Sakarya Meydan Muharebesi‘ne kadar sürecek, 238 yıllık bir gerileme dönemine giriyor.

Kuşatma, gerileme ve Sakarya gerçek… Fakat “kruvasan“ın yukarıdaki hikayesi, onun hakkında uydurulmuş efsanelerin en ünlülerinden. Hilal şeklindeki bu tereyağ şampiyonu hamur işinin esasen 13. yüzyılda, “kipferl” adıyla Avusturya‘da ortaya çıktığı tahmin ediliyor.

Bir daha yerli bir fırınımızdan “kruvasan” yediğinizde 1683‘te yad elleri işgal edeyim derken yaşanan hezimeti, 238 yıllık gerilemeyi ve bu çöküşe dur diyen Mustafa Kemal ve onun gibi aydın Osmanlıların kurduğu cumhuriyeti hatırlayabilirsiniz. Onca emeği, özveriyi “kruvasan” gibi yemememiz; onun yerine “kruvasan” gibi büyütmemiz, geliştirmemiz dileğiyle. 🥐 🌜😉