“Konsantrasyon” NerdenGeliyo?
“Konsantrasyon” kelimesini cümle içinde kullanmak için biraz “konsantre” olmak gerekiyor. Aksi takdirde çoğumuz üşenip, onu kullanacağımız yerde daha kısa olan “konsantre” kelimesini tercih ediyoruz.
“Konsantrem bozuldu” da geçerli bir kalıp pek tabii. Mesela buzdolabında tarihi 1 gün geçmiş meyve suyu konsantresi varsa, misafirimize “maalesef dün itibariyle konsantrem bozuldu, soda versem?” diyebiliriz. Ama kastımız “dikkatim dağıldı” ise, doğru kalıp “konsantrasyonum bozuldu” oluyor. Bu kalıbın kardeşi “konsantre olamıyorum” ise “dikkatimi toplayamıyorum“un Fransa görmüşü.*
Konsantrasyonun nereden geldiği hissetmek için şimdi lütfen yukarıdaki görsele konsantre olun.
Fransızca‘daki “concentration” kelimesinin Türkçe yazımı olan “konsantrasyon“, Latince‘de “ile, birlikte” anlamını veren “con” ön eki ve “merkez” anlamındaki “centrum” kelimelerinin birlikteliğinden doğmuş. Haliyle kelime “odaklanma“, “bir merkezde toplanma” halini ifade ediyor.
Aynı ismin sıfat hali olan “konsantre” ise “meyve suyu konsantresi” şeklinde kullanıldığında, yoğunlaştırılmış bir maddeyi anlatan bambaşka bir isme dönüşüyor. Biz yine de bu “konsantre“nin kullanımını pek tavsiye etmiyoruz, mis gibi taze sıkılmış meyve suyu dururken… 🍊🍹
* Benzer kullanım hataları için bkz: “Revizyon” NerdenGeliyo? / “Aranjman” NerdenGeliyo?