“Hasbelkader” NerdenGeliyo?

Hasbelkader… Şiir gibi akan o tuhaf kelimelerimizden bir diğeri. Hani cümle içinde kullanmak istersiniz ama ne olduğunu da tam bilemezsiniz ya, işte o cinsten…

“Hasbelkader” aslında iki kelime: Arapça “hasep el kader” yani “kaderin hasebi” tamlamasından geliyor. “Kader“in ne olduğunu az çok biliriz Orta Doğulular olarak: Allah yazgısı, kişiye Allah tarafından ölçülüp biçilmiş durumdur “kader“. İçinde “ölçtü” anlamına gelen “kadara” fiili var. “Şu kadar, bu kadar” diye ölçü bildirirken kullandığımız “kadar” da, bizim “kader“in kardeşi.

“Hasbelkader“in diğer yarısı “hasep” ise “saydı, hesapladı” anlamındaki “hasaba” fiilinden geliyor. Tahmin edebileceğiniz gibi “hesap” ve “muhasebe” kelimeleri de “hasep“in kardeşleri. Bu bağlamda “hasep” hem “ölçü” hem de “sebep, gerekçe” anlamına gelmiş.

Anlayacağınız “hasbelkader” aslında “kader hasebiyle“, “kaderin gereği” demek. İçinde tesadüften ziyade ölçü, hesap var: Allah‘ın ölçüp biçtiğine inanılan “kader” ve onun hesaplamasıyla işleyen “hasbelkader“. Bu durumda biz bugün “hasbelkader“i tesadüfen mi yazdık yoksa hasbelkader mi? 🤔