Frengi NerdenGeliyo?

“Frengi” NerdenGeliyo?

Kolomb‘un Amerika gezisinin hemen sonrasında, 1494‘te Fransızlar Napoli‘yi işgal etmişti. İki yıla yayılan işgal sırasında bölgede belalı, ürkütücü bir cilt hastalığı baş göstermişti.

Dürer'in Frengili Adamı

Albrecht Dürer’e ait olduğu düşünülen 1496 tarihli bir resim. Frengili hasta ve tepesinde (hastalığın bahanesi olabilecek) astrolojik semboller.

İtalyanlar, Almanlar ve Polonyalılar ona “Fransız Hastalığı” diyorlardı. Fransızlar, İtalyanlar’a misilleme yaparak “Napoliten Hastalığı” adını, Ruslar ise “Polonyalı Hastalığı” adını benimsemişti. Hastalığın Türkçe ismiyse, “Frenk Hastalığı“* anlamındaki “frengi” oldu, diğer adıyla “sifilis“.

Cinsel yolla bulaştığı için, her milletin düşmanına yakıştırdığı “frengi“yi, Kolomb‘un Yeni Dünya‘dan getirdiği yönünde bulgular olsa da, bu durum hala kesinlik kazanmış değil.

Tüm ciltte ve ardından sinir ve dolaşım sistemlerinde büyük tahribata sebep olan “frengi“nin, “Femme Fatale” (Fransızca’da “ölümcül kadın“) tiplemesinin ortaya çıkmasında da rolü olduğu söylenir.

Günümüzde antibiyotiklerle tedavi edilebilen “frengi“nin hikayesi, milliyetçililik ve ayrımcılığa dayalı bir ahlak anlayışının ve dilin nasıl bir “yargılama aracı“na dönüşebileceğinin ilginç bir örneği.


Ana görsel: Rembrant’ın 1665 – 67 yılları arasında resmettiği sanatçı arkadaşı, doğuştan frengi hastası Gerard De Lairesse.
* “Frenk” kelimesi Osmanlı’da hem “Batı / Orta Avrupalı”, hem “Fransız” anlamında kullanılıyordu.