“Evet” NerdenGeliyo?
Eveeeet… Gel gelelim “evet“e. “Evet” herhalde son dönemde yurdumuz sokaklarında, televizyonlarında, gazetelerinde ve web sitelerinde en çok maruz kaldığımız kelime. Öyle ki, gece yatağa yatıp gözlerinizi kapadığınızda gözünüzün önünde şöyle etli puntolu, kırmızı bi “evet” görüyor olabilirsiniz. Hani uzun süre aynı sabit görüntüyü gösteren ekranı kapasanız da görselin haresi kalır ya… İşte, “evet” kelimesi de aynı şekilde gözünüzün kornea tabakasını yakmış, omurilik soğanınızın arasına falan kaçmış olabilir.
Tabii hangi kelime bu kadar çok tekrar edilse, anlamını yavaştan yitirmeye başlar. Neyse ki NerdenGeliyo? var di mi? Evet!
Şaka şaka, hayır. Biz de tam bilmiyoruz “evet“in nereden geldiğini. Her kaynak başka bir şey söylemiş. Ama en azından şunu söyleyebiliriz: “Evet” bir onaylama kelimesi. Eski Türkçe‘de “emet” ve “yemet” şekillerinde kullanılmış. Kimilerine göre Pehlevice‘deki onaylama kelimesi “awad“dan gelen “evet“, kimilerine göre ise ivedilikle, acele etmekle ilgili. Eski Türkçe’de “acele etmek” anlamına gelen, “evetlemek” diye bir fiil var mesela. “Evet“in acelecilikle olan bu ilişkisi nedense çok mantıklı geliyor ama adını tam koyamıyoruz. Hayırdır inşallah…
“Evet” kelimesi genelde olumlulukla, uygunlukla, uyumlu olmakla bağdaştırılır. Halbuki her kelime, bağlamıyla anlamlı. Örneğin “şuursuz musunuz?” sorusuna verilecek “evet” cevabı pek de olumlu sayılmayacaktır?
Şuursuz musun Jack Abi?
Sonra bir de “evet efendimcilik” tabiri var, kendine her buyrulana “evet efendim, sepet efendim” diyenler için kullanılan. Mesela bu kalıp da halk arasında pek olumlu karşılanmaz; iradesizliği, sorgulamadan biat etmeyi, teslimiyeti anlatır.
Yani sizi “evet“ten soğutmuş olmayalım, “evet” tabii ki çok güzel, olumlu, sıcak bir kelime. Okul başvurusunda, iş görüşmesinde, evlilik teklifinde, hatta sonrasında balayındayken falan… Onlar hep güzel “evet“ler. Ama “evet“in değerini bilmek, onu özgürce haykırabilmek için arada “hayır” demeyi de bilmek lazım sanki, değil mi? 😉
*Bkz: “Hayır” NerdenGeliyo?