“Doktor” NerdenGeliyo?
Ailenizde veya yakınınızda “doktor” var mı? Ya da belki bizzat doktorsunuzdur. O zaman niye konuşuyoruz zaten… Saygılar bizden.
“Tıp doktorluğu” meslekten ziyade amme hizmeti, Rahibe Teresalık gibi bir şey değil mi? Ne uykusu uykuya, ne de tatili tatile benzer doktorların. Serde Hipokrat Yemini var ne de olsa.
Muhtemelen doktorlar dışında her ebeveynin çocuğu için dileyeceği “doktor“luk, kelime kökeni olarak aslında “tıp” ya da “sağlık“la doğrudan alakalı değil. Fransızca “docteur“* kelimesinden uyarladığımız “doktor“un kökünde, Latince‘de “öğretmek” anlamına gelen “docere” fiili var. Yani “doktor” aslında “öğretmen” demek.
Modern tıp öncesi zamanlardan, 12. yüzyıldan El Mutadibih’e ait bu el yazmasında, göz anatomisi anlatılmış. (Görsel: Vikipedi)
Ortaçağın ilk doktorları kilise rahipleriymiş. 14. yüzyıla gelindiğinde “üniversitedeki en yüksek dereceye sahip” akademisyenlere “doktor“, tıp doktorlarına ise “fizik doktoru” denmiş*. “Doktor“un tek başına “hekim“, “tabip” anlamında kullanılması 16. yüzyılı bulmuş.
“Doktor” esasen herhangi bir akademik dalda “doktora” derecesine sahip kişilere verilen bir ünvan. Sonra bunun “yardımcı doçent“i, “doçent“i, “profesör“ü var.
Biz kendi doktorlarımıza dönecek olursak; uzun ve özverili bir eğitimin ardından öğrenmeyi çok iyi öğrendiklerinden midir, yoksa biraz da derslerden kafayı sıyırdıklarından mıdır bilinmez… Fakat dikkat ederseniz doktorlar hep ilginç, orijinal, donanımlı ve entelektüel insanlardır. Hakikaten “öğretici” ve hoşsohbettirler. Bir de, insan hayatının tüm ağırlığını sırtladıklarından olsa gerek, çoğu doktorun ilgilendiği bir spor ya da sanat dalı, hobi; yani işi dışında en az bir, muhtemelen daha fazla ilgi alanı vardır. Bu da hayatın, yaşamanın değerini hepimizden daha iyi anladıkları için olsa gerek.
1960 tarihli bu Tıp Dergisi’nde, 14 Mart Tıp Bayramı, Tıp öğrencilerinin derslerle cebelleşmesini anlatan bir karikatürle canlandırılmış. (Görsel: Vikipedi)
Bugün, hayatını insan yaşamına vakfetmiş tüm değerli sağlık çalışanlarının “Tıp Bayramı“. Bu bayram ilk kez 14 Mart 1919‘da, İstanbul işgal altındayken, o dönem tıbbiye 3. sınıf öğrencisi olan Hikmet Boran‘ın önderliğinde birleşen öğrenci ve doktorların işgal protestosuyla kutlanmış. Bu onurlu bayramın 98. yılında, tüm tıp öğrencilerini, doktorları, hemşireleri ve sağlık görevlilerini sevgi ve saygıyla selamlıyoruz! 😊✋
*Tr. okunuşu: “doktöğ” gibi-gibi
**Örneğin İngilizce’de “physician” kelimesi “tıp doktoru”, “physicist” ise “fizikçi” anlamına geliyor.
***Arapça “hekim” kelimesi “hakim olmak” kavramından geliyor ve hikmet sahibi, bilge kişiyi ifade ediyor. Yine Arapça “tabip” kelimesi ise “iyilik, sağlık, selamet” anlamındaki “tıbbı” sağlayan kişiyi anlatıyor.