"Arkeoloji" Nerden Geliyo

“Arkeoloji” NerdenGeliyo?

Kendi gezilerinden çektiği görselerle sunduğu tarih yazılarını biz büyük bir keyifle okuyoruz. Koç Üniversite’sinde Tarih, Arkeoloji ve Sanat Tarihi son sınıf öğrencisi olan, bizim ise Instagram’daki gezgin tarih hocamız olan Yılmaz Yeniler’e sorduk: “Arkeoloji” NerdenGeliyo?

Yılmaz Yeniler: “Alıyoruz işte elimize kazma küreği, ince işlerde mala ve fırçayı, kazıyoruz da kazıyoruz…” Bizlere basmakalıp sözlerle artık nasıl öğretildiyse, yıllarca arkeolojiyi “kazıbilimi” olarak ezberleyip durduk. Kazının, arkeolojinin araştırma yöntemlerinden yalnızca biri olduğunu göz ardı ettik. Daha da kötüsü kimilerine göre arkeolojiyle uğraşanlar, kurgusal karakter Indiana Jones’un yolundan giden bir avuç maceraperest. Kimileri de arkeolojinin define aramak veya mezar kazmak olduğu düşünüyor. 😀

Arkeoloji etimolojik olarak Eski Yunanca’nın arkhaios (eski) ve logos (bilim, bilgi) kelimelerinden türetilmiştir. Yani eskinin bilgisi, tanımlanması ve araştırılması anlamlarına gelir. Yunancadan Latinceye oradan da Fransızcaya (archéologie) geçen kelime diğer dillere Fransızcadan aktarılır.

Arkeoloji, günümüzdeki anlamını 18. yüzyılda “Aydınlanma Çağı” adı verilen dönemde kazanmaya başlar. “Eski’nin bilgisini araştırmak” artık geçmişten kalan her türlü araç, gereç, sanat eseri v.b. maddi kalıntıları inceleyen sistemli bir bilim olmuştur.

Günümüzde ise arkeologlar, ilk zamanlardaki gibi hazine, saray ve tapınak bulma umuduyla kazı yapmıyorlar. Geçmişi anlayabilmek için elde olan bütün kanıtları incelemek gerektiğinin farkındalar. Çeşitli kuramları kullanarak, bir kültürün ekonomisinden tutun, toplumsal cinsiyet rollerine ve devlet ideolojilerine kadar yorum yapabiliyorlar.

“Söz uçar yazı kalır”daki yazı çoğu zaman olmaksızın, Eskiçağ insanın yüreğinin ve zihninin derinliklerine ulaşmak kolay olmasa gerek. 🏛⛏📜