“Aralık” NerdenGeliyo?
Yanlış seçimler, utanılası kararlar ve ardı arkası kesilmeyen ölüm, facia haberleri… Her anlamda buz gibi soğuk ve zifiri karanlık bir kasımı nihayet takvime gömdük.
2017‘nin kendine çekidüzen vermesi için son şansı, “aralık” geldi çattı. Karanlık maalesef bu ay da çökmeye devam edecek ama en azından kış gün dönümü 21 Aralık‘ta fiziksel karanlığın dibini göreceğimizi biliyoruz.
Sadece bu sebeple bile olsa, “aralık” sıcak bir karşılamayı hak etmiyor mu? Zaten yazıktır, kendisinden daha baskın iki ayın arasında kaldı diye garibime “aralık” gibi silik, dolgu malzemesi bir isim reva görmüşler; düşene bir tekme de biz vurmayalım.
Adını tıpkı “ekim“, “kasım” ve “ocak” ayları gibi 1945‘te çıkan yasa ile alan “aralık” ayının Osmanlı’daki ismi “Kânûn-i Evvel” idi. Cumhuriyet‘in ilk yıllarında “İlk Kânun” olarak anılan bu eski isimdeki Arapça “kânun” kelimesi, taşıdığı şapkayla çalgı ya da yasa anlamındaki “kanun“dan ayrışıyor. Arapça‘ya en az 4000 yıllık bir dil olan Aramice‘den geçen “kânun“, “ocak” anlamına geliyor. Hani kış boyu yanıp, evi ev yapan “ocak“.
Buyrun burdan yakın: Aralık eskiden ocakmış!
E madem “aralık” eskiden “ilk ocak“mış, niye sıcacık ismini bir sonraki aya kaptırmış dersiniz? “Ekim” ve “Kasım” maddelerimizi okuyanlar veya bu ayların eski isimlerini bilenler, yukarıdaki sorunun yanıtını ve şimdiki “ocak” ayının eski ismini bulmuşlardır bile… Yoksa da zahmet etmeyin, cevabı yeni yılda vereceğiz! Kasımı asla ve asla aratmayacak bir aralık geçirmeniz dileğiyle.
* “Aralık” ayının İngilizce’de “onuncu ay” anlamına gelen “december” ismini (lat. “decem”: tr. “on”) taşımasının sebebi, eski Roma takviminin Mart ayından başlamasıydı. Jül Sezar’ın, Numa takvimi çıkışlı “Jülyen” takviminde ocak ve şubat ayları da hesaba katılınca, yılın 10. ve son ayı aralık, 12. sıraya geriledi. Bugün kullandığımız Miladi / Gregoryen takvimde bu durum devam etmekte.